Keuzestress lag op de loer, voor de volksdansers die op 1 maart in Houten waren. Daar presenteerde organisatie Danslink het event Dans de Toekomst in – Volksdans next level! Er was een keur aan workshops: van storytelling inzetten als pr-tool voor je eigen dansvereniging tot sierlijk bewegen op de sensuele ritmes van Balkan Fusion Dance. ‘Laat je door nieuwe perspectieven inspireren’, was het motto van de dag.
‘Dat oubollige imago, daar moeten we natuurlijk vanaf’, zegt dansdocente Hella Noordam, die een kleine volksdansgroep in Ermelo leidt. We staan bij te komen van een sessie swingende bodyclapping, de gezamenlijke opwarming van deze dag. ‘Tegenwoordig is er veel meer aanbod dan vroeger in volksdans: salsa, flamenco, hiphop, noem maar op. Traditionele volksdansgroepen in Nederland hebben meer concurrentie gekregen. We moeten leren hoe we ons moeten onderscheiden.’ De traditionele volksdansgroepen waar Noordam op doelt, richten zich op internationale dans; choreografieën, verbonden aan muziek, uit verschillende, veelal Europese culturen. Noordams jonge collega, Marit van Belkom, vertelt: ‘Ik wil hier ideeën opdoen om jongere dansers aan te spreken. Volksdans in Nederland heeft jong bloed nodig. Zelf leid ik een kindertheaterdansgroep en een tienergroep in Raalte, bij volksdansgroep Ralda. Daar ben ik ook bestuurslid. We dansen een mix van internationale dans en eigen choreo’s. Momenteel is bij ons de Bulgaarse dans Stamina een hit, ook bij de jongeren, misschien juist omdat het een uitdagende dans is.’
Tools om het anders aan te pakken
Na een laatste slok koffie loopt Van Belkom de trap op, naar de workshop ‘Voor een goed idee is altijd geld te vinden’. Hier geeft amateurkunstondersteuner Judith Ensel adviezen voor het vertalen van een projectidee in een heldere subsidieaanvraag. Zij is ook bestuursvoorzitter van Danslink. ‘We hebben deze dag georganiseerd om iedereen in de internationale dans te inspireren met tools om het eens anders aan te pakken’, vertelt Ensel achteraf. Gevraagd naar wat de internationale dans nodig heeft, om toekomstbestendig te worden, antwoordt Ensel: ‘Dat is best lastig, want over welke sector heb je het dan? De volksdanswereld is een verenigingswereld, maar de internationale dans gaat verder dan dat. Zo zijn er veel ondernemers, die dansen uit hun culturen op een eigen, vernieuwende manier aanbieden. Zoals in hedendaagse Afrikaanse dans bijvoorbeeld, met invloeden van streetdance. Het spreekt veel jongeren aan. Ik denk dit soort internationale dans al toekomstbestendig is. In de verenigingen vind je van oudsher een specifieke stijl van internationale dans, die niet in dansscholen te vinden is. Verenigingen hebben het over het algemeen moeilijk. Ze zijn gebaseerd op de inzet van vrijwilligers. Bij veel volksdansverenigingen komt er weinig nieuwe aanwas. Er is een sterke, actieve inner circle, maar die wordt steeds kleiner. We bieden deze dag ideeën om dansverenigingen meer open te breken, want ze zijn zo waardevol. Het zijn gemeenschappen in een buurt of wijk, vaak in kleinere gemeenten, van mensen die behalve dans nog zoveel meer delen. Ze willen zich samen verbinden met muziek en tradities van andere culturen. Het is ook merkbaar dat deze waarden nog steeds – of opnieuw – aansprekend zijn. Zo vertelden de volksdansers uit mijn workshop hoe ze nieuwe mensen enthousiast hebben gekregen voor hun volksdansvereniging.’
Uit je dak gaan
In de grote zaal beneden draait de workshop Balkan Fusion Dance op volle toeren. Op een energieke melodie gooien vrouwen van alle leeftijden – en een enkele man – de heupen los, de diepe cadans benadrukkend met het gerinkel van tamboerijnen. Docente Ana Baric verhuisde als meisje vanuit Bosnië naar Nederland. Haar lessen zijn een mix van dansen uit het Balkangebied en hedendaagse invloeden, bijvoorbeeld die van pop- en dancemuziek. Baric richt zich hierbij op de empowerment van vrouwen. Ze vertelt: ‘Ik kom zelf uit een cultuur, met het idee dat dans verbindt. Je hoeft niet de perfecte pasjes te kennen. Het is uitnodigend en warm. In Nederland heb ik mijn latere jeugd in Zeeland doorgebracht. Toen ik naar Rotterdam ging voor mijn studie, voelde ik me direct thuis in deze multiculturele stad. Op festivals met internationale muziek, zag ik dat mensen helemaal uit hun dak gingen. Dat vond ik interessant: ze verstonden de taal niet en waren niet met de muziek opgegroeid, maar het raakte ze wel. Het inspireerde me om Balkan Fusion Dance te ontwikkelen. Daar breng ik invloeden uit voormalig Joegoslavië en Nederland samen op een feestelijke manier. Er komen veelal jonge en oudere vrouwen naar mijn lessen, met drukke levens. En het werkt. Ze kunnen de stress loslaten en hun vrouwelijkheid weer voelen, wat hun leeftijd ook is.’
Jong en oud gelijk
In de middag leren de deelnemers in de workshop Balfolk een romantische versie van de mazurka. In paren dansen ze, op elke derde tel met een licht hopje, begeleid door de melancholieke tonen van een accordeon. De verstilde sfeer, die ook in andere workshops terugkomt – de middag is een tijd voor reflectie – vormt een contrast met de energie van de ochtend. Noordam heeft nieuwe inspiratie opgedaan, vertelt ze, ‘maar ik zou nog wel gerichter willen praten over de toekomst van volksdans in Nederland. Ik hoop op een dag die daar volledig aan gewijd is.’ Van Belkom zit na deze dag vol energie om door te pakken. ‘Voor mij is de belangrijkste waarde van volksdans gelijkwaardigheid van jong en oud. Ik geniet ervan dat je op feesten met verschillende mensen dansen kunt doen die iedereen kent.’ Hoe ziet zij haar toekomst als volksdansdocent? Luchtig antwoordt ze: ‘Tot nu toe ben ik leuke dingen die op mijn pad kwamen gewoon aangegaan. Dus ik heb er geen specifiek beeld bij. Ik zie wel.’
Tekst: Ruth Naber
Foto’s: Lambert de Jong
Uit: Dansmagazine nummer 02-2025
